Razón, liberdade e responsabilidade

Non teño moi claro que asimilárades ben o sentido dalgúns conceptos que intentaba transmitir o texto que traballastes semana pasada. Así que, como son unhas nocións moi importantes tanto para esta asignatura coma para a vida, ímolos repasar un pouco, por se acaso. 

En termos globais, o razoamento do devandito texto podería esquematizarse como segue:

A maioría das confusións producíronse no uso dos dous últimos termos, nos que moitos de vós tendedes a confundir acepcións que lles damos na vida cotiá co sentido que teñen na Ética, que é unha disciplina da Filosofía.

Para empezar, cal das numerosas acepcións que da a RAE ao termo LIBERTAD credes que se correspondo co uso que del se fai naquel texto?

Efectivamente, no uso ético-filosófico do termo, a liberdade é unha "facultade", unha CAPACIDADE HUMANA. Nesta acepción, todos os seres humanos, como membros da especie, somos libres, porque todos dispoñemos desta capacidade independentemente de que as circunstancias, outras persoas ou a nosa propia vontade, nos permitan ou non exercela. Tamén hai xente que en determinados momentos non pode ou non quere razoar, pero iso non implica que non estea dotado, como ser humano que é, da Razón como capacidade. Ou xente que non pode ou non quere falar, o cal non implica que non estea dotado, como ser humano que é, da capacidade da Linguaxe. Así pois,

Nun sentido ético, TODOS OS SERES HUMANOS SOMOS LIBRES, porque a razón nos proporciona a capacidade de elexir as nosas actuacións en aspectos decisivos da nosa existencia.

Outra cousa diferente é a capacidade que poidamos ter para poñer en práctica esa capacidade de decisión e onde poderíamos situar os límites da mesma (os demáis? outras persoas? a sociedade? a natureza? as circunstancias? as nosas limitacións físicas ou psicolóxicas? os nosos instintos?). Esa é sen dúbida unha cuestión moi interesante que non tardaremos en abordar na clase (xa podedes ir pensando se a algúns vos apetecería participar nun debate sobre o tema). Pero non era a acepción que se utilizaba no texto.

Imos agora co termo RESPONSABILIDADE. Esta vez, a definición máis completa dánola a Real Academa Galega. A pregunta é a mesma: cal é a acepción que máis se corresponde co uso que desta palabra se facía no texto da semana pasada?

Moitos de vós, que sodes todos responsables no sentido 1, quedástevos nesta acepción. Pero o texto referíase máis ben ao segundo sentido: unha persoa que "non actúa conforme as súas obrigas" e "irresponsable" no sentido 1, pero é "responsable" no sentido 2, posto que, ao ser resultado da súa elección, convírtese en "causante", "responsable" dos efectos que ese incumprimento teña sobre el/ela ou sobre os demáis. 

Dende o momento que somos libres, que podemos elexir, somos RESPONSABLES das consecuencias, boas ou malas, da alternativa de actuación que  escollamos.

Para rematar, un par de imaxes moi ilustrativas do blog "Nuevas Culturas y Lenguas Juveniles"